Historiek
2006
In 2006 neemt toenmalig Vlaams minister van cultuur Bert
Anciaux het initiatief voor een Week van de Smaak, het 'eet-cultureel evenement
dat zoveel mogelijk mensen wil samenbrengen rond smaak en eetcultuur'.
Inspiratie voor de Week komt uit Zwitserland, dat het eerste gastland wordt. De
coördinatie berust bij VCV - het Vlaams Centrum voor Volkscultuur (dat in 2008,
samen met Culturele Biografie Vlaanderen, wordt omgevormd tot FARO. Vlaams
steunpunt voor cultureel erfgoed). Iedereen wordt uitgenodigd om mee te doen en
een project rond smaak en eetcultuur in te dienen: verenigingen, scholen,
bedrijven, horeca, musea maar ook losse individuen. Sterrenchef Peter Goossens
geeft als kersverse peter op 16 november, in erfgoedcentrum Lamot in Mechelen,
het startschot voor de eerste editie. 9 dagen en 696 smaakevenementen later
eindigt de Week met een groots publieksfeest in Hasselt, de Stad van de Smaak
2006. De eerste Week van de Smaak was een succes, de toon is gezet voor de
komende jaren.
2007
Gastland Italië, een dolenthousiaste Italiaanse gemeenschap
en honderden deelnemers uit de meest diverse domeinen, zorgen in 2007 voor een
recordaantal activiteiten. Maar liefst 1240 smaakevenementen kleuren de tweede
Week van de Smaak. Meter Lut de Clercq schaart zich achter de Week en achter
EETiKET, het project dat onze jongste telgen laat kennismaken met eetcultuur.
In 2007 staan ook de burgemeesters achter de kookpotten: de actie 'De
Burgemeester kookt' wordt vanaf dan een traditie binnen de Week van de Smaak en
zal verder bijdragen tot de lokale verankering van het evenement. Kortrijk
sluit haar jaar als Stad van de Smaak passend af met de Hoogdag van de Smaak,
het slotfeest van de tweede Week van de Smaak.
2008
De derde aflevering brengt culinaire tradities uit
Vlaanderen en Frankrijk samen: om het publiek te laten proeven van eetcultuur
uit de verschillende Franse regio's, wordt een heuse culinaire Tour de France
gereden. Peter Guy Van Cauteren trekt in Roeselare de toerkaravaan op gang met
zijn versie van de favoriete gerechten van bekende Vlaamse ronderijders. Meer
dan duizend evenementen brengen de Week op smaak. Stad van de Smaak Lier
verwent het publiek met de 'Cirkel van de Smaak' een Smakenfestijn op de Lierse
vesten en culinair spektakel op de grote markt.
2009
Het culinair erfgoed uit het Ottomaanse Rijk, de tradities
en eetgewoonten van de Turkse gemeenschap in Vlaanderen en in thuisland
Turkije, onbekende regionale specialiteiten: Vlaanderen maakt tijdens de vierde
Week van de Smaak kennis met de eetcultuur van gastland Turkije. Nieuw in 2009
is de actie 'Soep op School': meer dan honderd scholen zetten zich met
leerlingen, familieleden en buurtbewoners achter de kookpotten voor een project
rond duurzame en gezonde soep. Peter Felix Alen zorgt met zijn Turkse collega-chefs
voor culinaire verwennerij. De Week opent in De Centrale in Gent en wordt
afgesloten in Stad van de Smaak Leuven, waar het stadsbestuur tijdens een
Tournée Générale het publiek trakteert op friet, met een nieuwe Leuvense
frietsaus van stadskok Jeroen Meus.
2010
In 2010 lanceert de Week van de Smaak enkele opvallende
smaakprojecten in het kader van het Europees voorzitterschap van België: Hoppas
- de Vlaamse variant van de tapas -, Expatatas - een project rond de
geschiedenis van aardappelgerechten uit Europa -, 'De Commissaris Kookt' en
'stEUw, Europese stoofverhalen' verbinden het culinair erfgoed uit Vlaanderen
met smaken uit Europa. Onder impuls van Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur
en Cultuur Joke Schauvliege krijgen groenten van eigen kweek en ingrediënten
van bij ons een glansrol in deze editie. Eregenodigde Spanje zorgt voor de
zuiderse inslag. De Week start in Boechout, het geboortedorp van peter Wouter
Keersmaekers. Samen met Aalst als Stad van de Smaak wordt hij het uithangbord
van de vijfde Week van de Smaak.
2011
Vlaams minister Schauvliege acht de tijd rijp voor een
onderzoek en vraagt aan het Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed FARO een
evaluatie te maken van de voorbije edities. Minister Schauvliege: "Na vijf
jaar was het tijd voor een grondige evaluatie. Die leert ons o.m. dat de Week
van de Smaak vanonder de paraplu van het erfgoedbeleid uit moet komen en
voldoende sterk is om voortaan op eigen benen te staan en te mikken op een
brede participatie."
2012
Vzw Vol-au-vent wordt opgericht en neemt in samenwerking met POM West-Vlaanderen en met de steun van de Vlaamse Gemeenschap de organisatie van Week van de Smaak over. Voormalig minister van cultuur Paul Van Grembergen wordt verkozen tot voorzitter. Hilde Brepoels en Eef Rombaut staan in voor de dagelijkse werking van de vzw. Vol-au-Vent wil eetcultuur valoriseren en promoten, en eetcultuur als sociaal bindmiddel gebruiken, met bijzondere aandacht voor Vlaanderen en Brussel. Alleen of in samenwerking met binnen- en buitenlandse partners wil de vzw initiatieven rond eetcultuur ontwikkelen. Centraal hierin staat de organisatie van Week van de Smaak.
Het thema in 2012 was 'De smaak van thuis' met focus op herkenbare, huiselijke smaken.
2013
De Week van de Smaak 2013 vond plaats van 14 tot en met 24 november en stond in Vlaanderen en Brussel volledig in het teken van het thema 'Water & Vuur'. Deze twee oerelementen vormden de rode draad doorheen de meer dan 700 activiteiten die tijdens deze editie werden georganiseerd. Het thema werd zowel letterlijk als symbolisch geïnterpreteerd: water als bron van leven en belangrijk ingrediënt in de keuken, en vuur als de kracht die smaken tot leven brengt via koken, roken, grillen of stoken. In Brussel vormde het grootschalige grillfestival Grill Kanal op de site van Tour & Taxis een van de blikvangers van het programma. Daarnaast voeren zogenaamde "smaakboten" uit, waarbij deelnemers tijdens culinaire vaartochten op en rond het water konden proeven van gerechten waarin het thema centraal stond. Doorheen Vlaanderen namen tal van scholen, culturele organisaties, lokale besturen en horecazaken deel met workshops, demonstraties en proeverijen die de wisselwerking tussen water en vuur in de keuken op creatieve wijze verkenden. De editie van 2013 zette niet alleen in op smaakbeleving, maar ook op educatie, duurzaamheid en de verbindende kracht van samen koken en eten. Het thema bood ruimte voor traditie én innovatie, en bracht mensen samen rond het fornuis en aan tafel.
2014
In 2014 vond de Week van de Smaak in Vlaanderen en Brussel plaats van 13 tot en met 23 november en stond volledig in het teken van “De Duurzame Verbeelding”. Onder dit brede thema sloegen meer dan 700 activiteiten aan op creatieve en verantwoorde manieren om duurzaamheid in onze voeding te belichten. Zo combineerden initiatiefnemers kliekjesfeestmaaltijden, weggeefpleinen, groente-in-de-weck-pot-sessies, voedsel op kot, insectendips en seizoensgroenten in woonzorgcentra – stuk voor stuk projecten die tot nadenken stelden over circulair, lokaal en toekomstgericht eten. Een opvallend onderdeel van de editie was de Vistournee, die met een Smaakboot en een omgebouwde Smaakmobiel langs de Vlaamse steden trok. Aan boord gaven 18 chefs visgerechten vorm, ondersteund door toelichtingen van vissers, wetenschappers en biersommeliers. Terwijl de “mobiele keuken” in zeven steden Fish & Chips versierde met lokale invloeden, vond elders de verkiezing van Vlaanderen’s beste versie van dat iconische gerecht plaats. In Hasselt, dat in 2014 de titel “Hoofdstad van de Smaak” droeg, kregen bezoekers naast smakelijke restaurantmaaltijden ook workshops, demonstraties, tentoonstellingen en literaire programma’s voorgeschoteld – allemaal binnen de context van duurzame verbeelding. Al bij al hanteerde de Week van de Smaak 2014 een inspirerende en speelse aanpak om duurzaamheid letterlijk en figuurlijk op de kaart te zetten, via verbeeldingskracht en culinaire beleving.
2015
In 2015 vond de Week van de Smaak in Vlaanderen en Brussel plaats van 12 tot en met 22 november, en stond volledig in het teken van het thema 'VergETEN?'. Deze editie focuste op vergeten groenten, verloren smaken, oude bereidingswijzen én op de maatschappelijke vraag hoe voedsel vaak letterlijk en figuurlijk vergeten wordt – van voedselverspilling tot mensen die in armoede leven en daardoor uitgesloten zijn van smaakvolle voeding. Het woordspel in het thema – “vergeten” en “eten” – werd op verschillende manieren ingevuld door de honderden deelnemende organisaties. Zo waren er workshops over vergeten groenten zoals pastinaak, schorseneren en kervelknol, kookmomenten met grootmoeders recepten, en bewustmakingsacties over voedselverlies. Ook het sociaal aspect kreeg aandacht: maaltijden en evenementen richtten zich op mensen die doorgaans moeilijk toegang hebben tot kwalitatieve voeding, zoals via buurtkeukens en voedselbedeling. Gent centraal als “Hoofdstad van de Smaak”. De stad organiseerde een breed programma met kookdemonstraties, lezingen, pop-up restaurants en een stadswandeling langs vergeten smaken. Ook scholen en sociale organisaties werkten samen rond het thema, onder meer met educatieve pakketten en inclusieve kookprojecten. De editie van 2015 riep zo niet alleen op tot herontdekking van vergeten culinaire tradities, maar ook tot meer solidariteit en bewustwording rond eten in de brede maatschappelijke context.
2016
In 2016 was het alweer de tiende editie van de Week van de Smaak. Van 10 tot 20 november stond alles in het teken van ‘De Smaak van Toen’. En die 'Toen', die omvat een heel scala aan mogelijkheden: van herinneringen aan grootmoeders keuken tot je lievelingskost als kind, van historische maaltijden tot eten uit literaire klassiekers, van bijzondere ingrediënten uit de mythologie tot iconische gerechten. Allemaal Toen, en vooral: allemaal bijzonder smakelijk! Net als de voorbije jaren, werden vanuit het hoofdkwartier van Week van de Smaak een aantal extra initiatieven opgezet. In samenwerking met de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij van West-Vlaanderen (kortweg: POM) kreeg de Smaak van Toen een wel heel hedendaags tintje. De aftrap van de Week van de Smaak vond plaats in hét belevingscentrum voor voeding: het Huis van de Voeding in Roeselare. Daar gidsten vijf auteurs de bezoekers doorheen het Huis én richting hun smaakherinneringen.
2017
Tijdens de elfde Week van de Smaak stond ‘De Smaak van Morgen’ centraal. Tussen 16 en 26 november dacht Vlaanderen bewust na over hoe onze eetmomenten er in de toekomst zullen uitzien. Een week lang werd uitgekeken naar de smaak van morgen:
- Wordt duurzame en gezonde voeding belangrijker?
- Komen er revolutionaire bereidingstechnieken op ons af?
- Beïnvloeden andere culturen steeds meer onze kookgewoontes?
- Bieden kleine sociale initiatieven een oplossing voor voedselverspilling?
- Komen er nieuwe producten overgewaaid ... of komt onze voeding meer en meer uit een labo?
- Wordt eten iets noodzakelijks dat snel moet gebeuren, of kan het nog meer een belevenis zijn die alle zintuigen aanspreekt?
Tijdens de Week van de Smaak 2017 trokken we ook het land rond met De Markt van Morgen. Een mini-markt met innovatieve bedrijven die mee de Smaak van Morgen willen bepalen. De deelnemende bedrijven waren: Sympli Good Food, Omegabaars, Créosa, Unicorn Flavors, Foodbag, Simonne a soif, Bureau Cuisine, Inex, Voedsel voor de Toekomst en Mealhero.
2018
Tijdens de twaalfde Week van de Smaak stondGezond-tijdcentraal. Van 15 tot en met 25 november 2018 namen we met z’n allen de tijd om even stil te staan bij onze voeding en onze gezondheid. We deden dit bij voorkeur gezellig samen met familie, vrienden, collega’s, klasgenoten… tijdens een (gezonde) maaltijd. Heel wat mensen namen deel aan de meer dan 250 verschillende activiteiten doorheen Vlaanderen en Brussel. Er waren workshops, proeverijen, lezingen en sneukelroutes, allen rond het thema 'GezondTijd'.
Je kon in 2018 ook op tal van locaties gaan GezondBijten. Er waren grote ontbijten in de stations van Brugge, Antwerpen en Brussel die we samen met onze partners Dovy, Maselis, Mulder Natural Foods, Milcobel/Brugge Kaas, Jucy, LIMA, Koffie Kàn, bakkerijen Goossens, Broodpunt en de Broodsmid en Springbok Coaching aanboden. Daarnaast organiseerden heel wat scholen en bedrijven hun eigen GezondBijt waar ze samen met de klasgenoten of de medewerkers smulden van een gezond en overheerlijk ontbijt.
2019
De gustibus et coloribus, over smaken en kleuren... Tijdens de dertiende editie van Week van de Smaak brengen we kleur in ons bord. Tussen 14 en 24 november laten we ons van onze meest artistieke kant zien en brengen we onze eetcultuur in contact met kunst. Kunst met grote én kleine 'k'.
Laat je inspireren door de maaltijden van Brueghel of door de soepblikken van Andy Warhol, door de gezichten van Arcimboldo of de appel van Magritte, door de foodscapes van Carl Warner of de miniatuurfotografie van Boffoli, door de mosselpot van Broodthaers of de levensechte schilderijen van Sparnaay, door de hamzuilen van Jan Fabre of door de 'aardappeleters' van Van Gogh, door de smakelijke bordjes van Lee Samantha of de wonderlijke tot leven gewekte culinaire wereld van 'Le Petit Chef'.
Dat jaar maakten we de mooiste en meeste kleurrijke combinaties, brengen we leven en creativiteit op tafel, hebben we aandacht voor finesse of maken we net 'artistieke puree' met onze vuisten en voeten. We toverden ons servies en bestek om tot heuse kunstwerkjes en pimpen onze keukenschorten met onze favoriete voedingsproducten. We analyseerden de eetgewoontes ten tijde van Brueghel en Rubens of de drank die de oude Grieken uit hun beschilderde urnes dronken. We proefden van artistieke gerechten of laten ons op het verkeerde been zetten door 'fout gekleurde' producten. We bereiden iedere dag een maaltijd in een andere kleur en combineren al die kleuren op het eind van de week. We maakten samen sculpturen van voeding en schilderen met sappen.
Week van de Smaak 2019 was een initiatief van de vzw Vol-au-Vent en werd mogelijk gemaakt dankzij de financiële steun van de Vlaamse Gemeenschap, POM West-Vlaanderen, Provincie West-Vlaanderen, Flandrien Kaas, Mulder Natural Foods en Agristo.
Van 12 tot 22 november gaan we met z'n allen op zoek naar 'De Smaak van Geluk'. Ook jij hebt ongetwijfeld een favoriet gerecht waar je altijd kan van genieten en, al is het maar even, steeds weer oprecht gelukkig van wordt. Het koekje bij je koffie, het soldaatje dat je in je eitje dopt, de vers geplukte aardbei of dat stukje cake volgens het recept van je oma, die extra toef slagroom of het overheerlijke stukje chocolade... Stiekem je bord of met je vingers de pot uitlikken.
Je kon je leukste verhalen delen en anekdotes over hoe je kan genieten van je zelf gekweekte groenten, over die keer dat je betrapt werd met je mond vol chocolade of met dat glaasje te veel op, over een uitzonderlijke gastronomische ervaring of over dat romantisch dinertje.
We gingen ook op zoek naar culinaire herinneringen en ervaringen die je gelukkig maakten of jullie samen brachten, naar de kleine geneugten van het leven, naar je guilty pleasures of je favoriete opkikkertje...
2021
Van 18 tot 28 november vindt opnieuw de Week van de Smaak plaats in Vlaanderen en Brussel. Ook dit jaar gaan we met z'n allen op zoek naar 'De Smaak van Geluk'. Ook jij hebt ongetwijfeld een favoriet gerecht waar je altijd kan van genieten en, al is het maar even, steeds weer oprecht gelukkig van wordt. Tijdens de Week van de Smaak brengen we dit culinair genot tot leven en delen we dit met mekaar en vieren we opnieuw de hoogmis van de eetcultuur.
Tijdens deze Week van de Smaak gaan we ook op zoek naar culinaire herinneringen en ervaringen die je gelukkig maakten of jullie samen brachten, naar de kleine geneugten van het leven, naar je guilty pleasures of je favoriete opkikkertje...
2022
VZW OC West zet, na de light edities in 2020 en 2021, volop de schouders onder de 'Week van de Smaak' en neemt de organisatie over van vzw Vol-au-vent die in 2023 ontbonden werd.
Het thema van de Week van de Smaak 2023 luidt 'Smaakmakers'. Van het traditionele zout en peper dat je toevoegt aan je gerecht om het meer smaak te geven, tot de creatie van nieuwe, innoverende smaken met het hele scala daartussen. Van de onvolprezen vaste waarden in het veld, tot de nieuwe spelers met een innoverende rol. Van minder bekende groenten uit de kleinschalige landbouw, unieke streekproducten, de verschillende eetculturen met bijzondere smaken maar ook innoverende en toonzettende unieke smaken.
2024
Tijdens de 18e editie van Week van de Smaak kan je van vrijdag 1 tem zondag 10 november overal in Vlaanderen en Brussel deelnemen aan talrijke smaakvolle activiteiten met als thema 'HalfHalf'.
Tijdens deze week gaan we nieuwe smaken ontdekken, gaan we samen rond de tafel zitten en omarmen we gezonde en duurzame voeding. Het thema ‘halfhalf’ wil zeggen dat we op zoek gaan naar de ideale balans tussen plantaardige en dierlijke maaltijden. We nodigen jullie dan ook uit om de helft van de week (half-half dus) voor een plantaardige maaltijd te kiezen en zo bij te dragen tot een vitale levensstijl in een duurzamere wereld.
Halfhalf is een campagne van het Vlaams Instituut voor Gezond Leven. Voor meer informatie omtrent halfhalf, lekkere recepten of tips van influencers kan je terecht op https://www.gezondleven.be/halfhalf
